Sunday, November 20, 2011

the beautiful of CAKAK GANU....


Bahasa Terengganu (cakak orang tepatang Cakak Ganu ata Cakak Tranung) iyelah bahase orang-orang hok dok kak Tranung, sebuoh negeri hok ade kak pata timu Malaysia. Pasa Tranung ning letoknye sebeloh selatang negeri Kelatang, cakak Tranung agok tule dengangcakak Kelatang. Hok wak beze, kalu orang Kelatang uboh akhirang "a" jadi "o", orang Tranung uboh akhirang "a" jadi "e" tule lagu cakak Malaysia hok bese.


Bior name rasminye iyelah Terengganu, tapi orang tepatang tok buleh cakak lagu tu. Orang biase sebuk Tranung atau Ganu. Etoh bakpe pulok buleh lagu tu, tapi buleh jadi pasa orang Tranung ning gemor benor makang budu. Mung tau budu dok? Budu tu makanang khah Tranung, tapi asa die dari negeri Kelatang. Rasenye paik lepang, sapa buleh wak tetarik lidoh. Selaing tu, ade jugok keropok lekor, Mung tau keropok lekor dok??? Keropok lekor tu betok die panjang depe, dibuaknye dari kulik ikang, tok tau pong ikang gedie tu. Betoknye supetule otak-otak dari Indong. 
Terengganu sendiri iyelah name negeri hok paling panjang depe di Malaysia. Muking sebak tu jugok orang sane susoh nok ucak Terengganu, jadinye disikak Ganu ata Tranung. Ibu negerinye, Kuala Terengganu, bese disebuk Kole Ganu. Sikak benor tule. Asa-usu cakak Tranung pong belong pasti, buleh jadi cakak ning adelah hasi kaweng capu cakak Kelatang dengang cakak Perok ata cakak Pahang.



Cakak Tranung ni belambok lana peraturangnye, kurang lebih agok tule dengang cakak Kelatang. Cakak ni paling susoh nok belajor, selepah cakak Kelatang.
  • Akhirang "a" jadi "e", tule cakak Melayu hok bese
  • Akhirang "n" jadi "ng" (ikan=ikang, turun=turung)
  • Akhirang "ai" dang "au" jadi "a" (pulau=pula, akal=aka)
  • Akhirang "l" dang "r" hilang (kapal=kapa, hancur=hanco)
  • Akhirang "ar" jadi "or" (besar=besor, benar=benor)
  • Akhirang "ak" jadi "ok" (banyak=banyok, letak=letok)
  • Akhirang "ah" jadi "oh" (basah=basoh, darah=daroh)
  • Akhirang "s" jadi "h" (lepas=lepah, putus=putuh)
  • Akhirang "p" dang "t" jadi "k" (tutup = tutuk, lambat = lambak)
  • -mp- jadi -p- (sampai = sapa, kampung = kapung)
  • -nt jadi -t- (lantai = lata, penting = peting)
  • -ngk- jadi -k- (angkat = akak, bungkus = bukuh)
  • -ia- jadi -e- (biasa = bese)
  • -ua jadi -o (suara = sore)



Hok wak susoh cakak Tranung ni, ade kate-kate khah apebile sotu kate ditamboh kate "sangat" kak depangnye. Misanye :
  • sangat ringan - ringang lepong
  • sangat masam - masang rebang
  • sangat pahit - paik lepang
  • sangat tawar - tawor hebe
  • sangat manis - manih leting
  • sangat pedas - pedah desik
  • sangat panjang - panjang depe
  • sangat pendek - pendek ketok
  • sangat comel - come lotey
Masih banyok hok laing. Mung buleh cari kak Google. Ha lagu tu pong buleh jupe dalang cakak Kelatang.
  • Saya = ambe
  • Aku = kawang, aku
  • Kamu = mung
  • Macam = lagu
  • Macam mana = lagu mane, guane
  • Apa khabar = guane gamok
  • Sekarang = lening
  • Ini = ining, ning
  • Tidak ada = tadok
  • Mengapa = bakpe
  • Datang = mari
  • Pergi = gi
  • Mari, ayo = pakak
  • Cakap = royak
  • Yang = hok
  • Beri = bui, wi

No comments:

Post a Comment